Jak dobrać elementy złączne do instalacji przemysłowych?

Elementy złączne są fundamentem każdej instalacji przemysłowej – od systemów rurociągowych po konstrukcje wsporcze. To właśnie śruby, nakrętki, podkładki i pręty gwintowane odpowiadają za szczelność, stabilność i bezpieczeństwo całego układu. Przy ich wyborze trzeba brać pod uwagę normy, klasy wytrzymałości, materiały i powłoki ochronne, a także specyficzne wymagania dla instalacji pracujących pod ciśnieniem.

Normy w doborze elementów złącznych

Aby instalacja była zgodna z wymaganiami technicznymi, elementy muszą spełniać normy DIN, ISO lub PN. Normy określają kształt łba, wymiary trzpienia i gwintu oraz tolerancje, co gwarantuje pełną kompatybilność.

• DIN 931 / ISO 4014 – śruby z częściowym gwintem, używane w połączeniach wymagających większej nośności trzpienia.
• DIN 933 / ISO 4017 – śruby z pełnym gwintem, wykorzystywane w montażu, gdzie potrzebne jest maksymalne dociągnięcie na całej długości.
• DIN 976 – pręty gwintowane, docinane na wymiar i stosowane w rozbudowanych instalacjach.

Takie oznaczenia pozwalają projektantom i wykonawcom instalacji przemysłowych w Polsce i Europie korzystać z elementów wymiennych, bez ryzyka niezgodności.

Klasy wytrzymałości śrub – jak je rozumieć?

Każda śruba ma oznaczenie swojej klasy wytrzymałości. To właśnie ono mówi, jakie obciążenia przeniesie i w jakich warunkach można ją stosować.

• Klasa 5.8 – do lekkich instalacji, gdzie siły działające na połączenie są niewielkie.
• Klasa 8.8 – najczęściej wybierane w instalacjach przemysłowych, zapewniają balans między wytrzymałością a elastycznością.
• Klasa 10.9 – przeznaczone do połączeń narażonych na duże obciążenia mechaniczne i dynamiczne.
• Klasa 12.9 – najwyższa standardowa klasa, stosowana w krytycznych połączeniach, np. w urządzeniach ciśnieniowych czy węzłach narażonych na ekstremalne siły.

Prosta odpowiedź: im wyższa klasa, tym większa nośność śruby, ale też bardziej wymagające warunki montażu.

Tabela: Klasy wytrzymałości śrub a zastosowanie

Materiały i powłoki ochronne

Dobór materiału zależy od środowiska, w którym pracuje instalacja:

• Stal węglowa – ekonomiczne i uniwersalne rozwiązanie, stal często pokryta powłoką ochronną.
• Stal nierdzewna A2 – odporna na korozję w typowych warunkach atmosferycznych.
• Stal kwasoodporna A4 – stosowana tam, gdzie pojawiają się chemikalia lub wysoka wilgotność.
• Stale stopowe, np. 42CrMo4 – używane tam, gdzie wymagana jest odporność na rozciąganie, ścieranie i zmienne temperatury.

Powłoki zabezpieczające: ocynk ogniowy (najwyższa odporność w warunkach zewnętrznych), ocynk galwaniczny (cieńsza warstwa, dobra estetyka), powłoki płatkowe (odporność chemiczna) oraz powłoki pre-applied (nałożone fabrycznie).

Podkładki i nakrętki – niezbędne uzupełnienie

Podkładki rozkładają nacisk na powierzchnię i chronią materiał przed odkształceniem. Nakrętki muszą odpowiadać klasie śruby.

W instalacjach przemysłowych narażonych na drgania stosuje się dodatkowe zabezpieczenia:

• nakrętki samokontrujące,
• podkładki sprężyste,
• systemy podwójnego skręcania.

Pręty gwintowane i kotwy

Kiedy w instalacji potrzeba połączeń dłuższych niż standardowe śruby, stosuje się pręty gwintowane DIN 976. Można je dowolnie docinać i łączyć z podkładkami oraz nakrętkami.

Do mocowania w betonie wykorzystuje się kotwy chemiczne, które zapewniają nośność także w betonie zarysowanym. To rozwiązanie często stosowane przy instalacjach w halach produkcyjnych, gdzie stabilność konstrukcji jest priorytetem.

Elementy złączne zgodne z dyrektywą PED

Instalacje ciśnieniowe, takie jak rurociągi czy wymienniki ciepła, wymagają stosowania elementów zgodnych z dyrektywą PED (Pressure Equipment Directive).

Takie elementy, np. śruby dwustronne, pręty gwintowane czy specjalne nakrętki, są projektowane do pracy przy dużych ciśnieniach i wysokich temperaturach.

Prosta odpowiedź: jeżeli instalacja podlega dyrektywie PED, należy używać elementów z atestami i dokumentacją zgodną z wymogami UE.

Najczęściej zadawane pytania

Jaką klasę wytrzymałości śrub wybrać do instalacji przemysłowej?

W większości przypadków stosuje się śruby klasy 8.8. W instalacjach narażonych na większe obciążenia – 10.9, a w krytycznych połączeniach ciśnieniowych – 12.9.

Czym się różni ocynk ogniowy od ocynku galwanicznego?

Ocynk ogniowy daje grubszą, bardziej odporną powłokę – polecany na zewnątrz. Ocynk galwaniczny jest cieńszy, bardziej estetyczny i stosowany wewnątrz.

Czy pręty gwintowane DIN 976 nadają się do betonu?

Tak, w połączeniu z kotwami chemicznymi zapewniają mocne i trwałe osadzenie w betonie zarysowanym i niezarysowanym.

Co daje stosowanie nakrętek samokontrujących?

Zabezpieczają połączenia przed luzowaniem w wyniku drgań i wibracji – szczególnie w instalacjach z pompami i sprężarkami.

Gdzie kupić elementy złączne do instalacji przemysłowych?

Elgo zapewnia pełen zakres rozwiązań: wyceny z działu handlowego, produkcję na zamówienie zgodną z PED oraz sklep internetowy z ponad 15 000 produktów dostępnych od ręki. Sprawdź ofertę na elgo.pl.

Elgo – pełny zakres działania

Elgo wspiera wykonawców w Polsce i Europie jako producent i dystrybutor elementów złącznych. Firma oferuje:

• wyceny z działu handlowego – indywidualne oferty, fachowe doradztwo i dostęp do pełnego asortymentu,
• produkcję na zamówienie – wyroby według specyfikacji, w małych i dużych seriach, także zgodne z PED,
• sklep online – ponad 15 000 produktów w magazynie, szybka wysyłka („jutro u Ciebie”) i obsługa zawsze pod telefonem.

Zobacz pełną ofertę na elgo.pl.